KPSS TÜRKÇE DİL BİLGİSİ SORU TİPLERİ

                                                          SINAV KOMİSYONLARINDA KULLANILAN SORU TİPLERİ DİKKATE ALINARAK HAZIRLANMIŞTIR.

HAZIRLAYAN: MEHMET BİLGİÇ

mehmet-bilgic.blokspot.com

32 MADDEDE YAZIM KURALLARINI ÖĞRENİYORUZ

32 MADDEDE YAZIM KURALLARINI ÖĞRENİYORUZ

1-       Büyük harfli kısaltmalarda kısaltmalar arasına herhangi bir noktalama işareti konmaz. TBMM   TEK    TÜBİTAK        İSTİSNA: T.C.

2-       Kurum kuruluş adlarına gelen ekler kesme işaretiyle ayrılmaz. (Emniyet Genel Müdürlüğüne)

3-       Arayönler bitişik yazılır. (güneydoğu, güneybatı gibi)

4-       Özel adlara gelen “-i,-e,-de,-den” ekleri yani çekim ekleri kesme işaretiyle ayrılır. “-ci, -li, -lik -siz” ekleri yani yapım ekleri ayrılmaz.(Karadeniz’de, Karadenizli)

5-       İnci ekinin yazımını rakamı yazıyla yazarak bulabiliriz. Örnek: ikinci → 2’nci (doğru)   2’inci (yanlış)  *Sıra sayılara gelen eklerde sadece kesme işareti ve ek kullanılır.Nokta kullanılmaz.(8.’inci yanlış, 8’inci doğru)

6-       Unvan adları isimden önce de sonra da gelse büyükle başlar. Tek başlarınaysa küçükle başlar. (“…Avukat Zafer Uslu…”   “…Ahmet Bey’e…”    “Bizim avukat geldi.”)

7-       Özel adlarda yapım ekinden sonra gelen çekim eki kesme işaretiyle ayrılmaz. (Türkçenin, Türkçeye, Arapçaya, Almanyalının…)

8-       Kitap, dergi, gazete adlarının yazımında nitelik bildiren kısım yani adının bulunduğu kısım büyük başlar. (…Türkiye gazetesi…   …Türk Dili dergisi…) İSTİSNA: …Resmi Gazete…(…Resmi Gazete’ye)

9-       Benzeşme yani sertleşme kuralına uymamak da bir yazım yanlışıdır. (dövülmüşdür yanlış     dövülmüştür doğru)                                                                                                              (…Resmi Gazete’deki)

10-    Yön adları bir yer adının solundaysa veya “kültür” anlamı katıyorsa büyükle başlar. Yön adı yer adının sağındaysa küçükle başlar.

(“…Kuzey Amerika…”  “…Amerika’nın kuzeyi…”    -Bu durum Batı’da farklı algılanır.)

11-    Dünya, güneş, ay sözcükleri bilimsel anlamda yani terim anlamdaysa büyükle başlar. Bu sözcüklere gelen çekim ekleri de kesme işaretiyle ayrılır. (Dünya Güneş’in çevresinde döner.)

12-    *Birleşik sözcüklerin yazımında ses düşmesi, ses türemesi, anlam kaybı varsa bitişik yoksa ayrı yazılır. (hissettim, zannettik, ayaküstü)

*“- idi, -imiş, -ise” eklerinin eklendiği sözcükte  düşme olduğu için bitişik yazılır; ancak  ayrı yazılması da doğru kabul edilmiştir. (gelmişti doğru, gelmiş idi doğru)

13-    İkilemeler her zaman ayrı yazılır. (yan yana, omuz omuza, baş başa, yalan yanlış) İSTİSNA: “gitgide”     *Pekiştirmelerse her zaman bitişik yazılır.(pespembe, sapsarı, masmavi)

DİKKAT ET !.. İkilemelerde düşme yazıda gösterilmez. (“…burun burna…”   “ …omuz omza…”  “…burun buruna…”   “…omuz omuza…)

14-    Ay adlarının solunda ya da sağında rakam varsa bu ay adı büyükle başlar ve gelen ek kesme işaretiyle ayrılır.. (“…21 Haziran 2011 Pazartesi günü…”    “…3 Ağustos’ta…”    “…Temmuz 2010’da…”)

15-    Sayılara gelen eklerde sertleşme yani benzeşme kuralı geçerlidir. (2005’te       iki bin beşte)                                                (…1990 Haziran ayı…)    (1919 senesi Mayıs’ının 19’uncu günü)

16-    “BİR TAKIM”IN YAZIMI: “Bir” sözcüğü yerine “iki” anlamlı olarak gelebiliyorsa “bir” sözcüğü ayrı yazılır. ÖRNEK: birtakım insanlar, bir takım elbise

17-    Birleşik sözcüklerin satır sonu kesiminde birleşen sözcükler arasında ulama yapılabiliyorsa ulama yapılan yer bir hece kabul edilir. Bu hece ya satırın sonunda üstte ya da alt satırın başında bulunur. (il-köğ-re-tim, ba-şöğ-ret-men, ha-nı-me-li)

18-    “mi?” soru eki pekiştirme anlamı kattığı zaman, “-diği zaman” anlamı kattığı zaman veya cevap beklenmeyen soru cümlesi yani sözde soru cümlesi kurduğu zaman ayrı yazılır. Sadece olumsuzluk eki olan “-me” ekinin daralmış hali olan “-mi” bitişik yazılır.(…zararlı mı zararlı…, polis geldi mi gideriz, bu havada dışarı mı çıkılır hiç? bilmiyorum)

19-    Büyük harfli kısaltmalara gelen ekler kısaltmanın açılımına göre değil de kısa okunuşuna göre gelir. (TBMM’ye, ODTÜ’den, TDK’ye)

*Kısaltmadaki ünsüzler “a” ile değil “e” ile okunur.(K“a”  değil K“e”)

*Kısaltmada ünlü harf varsa kısaltma sözcük gibi okunur. (TÜBİTAK, TEK, MEB…)

*Küçük harfli kısaltmalarda tam tersi bir durum geçerlidir. Bunlara gelen ek kısaltmanın açılımına göre gelir. (kg’dan,  kg’ın,   g’ın,   g’dan)

20-    “-de” yi cümleden çıkardığımızda cümlenin anlamı bozulmuyorsa ya da “-de” ekinin yerine “dahi, bile, üstelik” sözcükleri getirilebiliyorsa bu “de” bağlaçtır ve ayrı yazılır. Ayrı yazılan “de” ler “-te,-ta” olmaz ve özel isimlere geldiklerinde kesme işaretiyle ayrılmaz. (Soruları o da bildi.) (Buraya Ahmet de gelecek.) (Bildiği yolda ilerliyor.)

21-    Akrabalık adları küçükle başlar; yalnız bu akrabalık adı lakaplaşırsa (ismin önüne gelip) büyükle başlar. (…Osman dayım…, …Dayı Mustafa…)

22-    “-ıyor” lu daralmalar (zıplıyor, anlıyor…) ve “diyen, yiyen, niye” sözcüklerindeki daralmalar hariç diğer daralmalar yani konuşmadaki daralmalar (anlıyan, dinliyen gibi) yazıya geçirilmez.

23-    *Paralar bitişik yazılır, sayılar ayrı yazılır. (ikibinbeşyüzTL, iki bin beş yüz ton kömür)   *Üleştirme (paylaştırma) sayı sıfatları yazıyla yazılır. (2’şer yanlış, ikişer doğru)

24-    Mahalle, meydan, sokak, antlaşma adlarının yazımında nitelik bildiren kısmın yani adının bulunduğu kısımla birlikte mahallenin “M” si, antlaşmanın “A” sı da büyükle başlar.(“…Halıkent Mahallesi’nde…”  “…Sevr Antlaşması…”  “…Adnan Menderes Bulvarı..”)

25-    Kurallı birleşik fiiller bitişik yazılır.(-e bilmek, -e durmak, -e kalmak, -e gelmek, -i vermek, -e yazmak) (gidebildik, düşeyazdım, bakadur…)

26-    “hane” bir sözcükle birleştiğinde ilk sözcüğün son harfi ünlüyle (a,e) bitiyorsa hanedeki “h” sesi kullanılmaz. (dershane, hapishane, ameliyathane,  eczane, pastane, postane…)

27-    “-ki”nin yazımında bu eki alan sözcük anlamlı olarak “-ler” alabilirse (KİLER J MARKET) o “-ki” eki sözcüğe bitişik yazılır. (Sözcüğün anlamlı olması önemli, cümlenin anlamlı olması önemli değil.)

(“Dışardaki adam seni sordu.”   “Sizinki yine ortalıklarda yok.”  “Söyle ki yanlışımızı bilelim.”)    İSTİSNA:  S-------O--------M---------B----(a)------H--------Ç--------E---------M

                                                                                                                                                                                     sanki  oysaki  mademki     belki         halbuki    çünkü   eğerki    meğerki

28-    “şey” sözcüğü her zaman ayrı yazılır. (bir şey, her şey, çok şey, herhangi bir şey, pek çok şey)

29-    Edebiyatlar küçükle başlar; ama işin içine dönem sözcüğü girerse büyükle başlar.Gelen ekler kesme işaretiyle ayrılmaz. (“…halk edebiyatı…”    “…divan edebiyatına…”) (“…Halk Edebiyatı Dönemi…”    “…Divan Edebiyatı Döneminde…”)

30-    Tarihi çağ, devir ve dönemler büyükle başlar. Gelen ek kesme işaretiyle ayrılmaz. (“…Orta Çağ…”   “…Yakın Çağa…”  “…Tanzimat Dönemi…”  “…Lale Devri…”  “…Kadir Gecesine…”)

İSTİSNA: “…antik çağ…” söz grubu genelde mecaz anlamda kullanıldığı için küçükle başlar.

31-    Özel adla birlikte kullanılan tür adları küçükle başlar. (“…Van kedisi…”   “…Adana kebabı…”  “Maraş dondurmasına…”)

32-    *Saatler tek noktalı gösterilir. (20.30  -  16.10)    *15.00’da yanlıştır; çünkü iki sıfır herhangi bir zaman bildirmez. 15.00’te doğrudur.                             HAZIRLAYAN: MEHMET BİLGİÇ

GÖRSELLERLE ÖĞRENİYORUM !... (BENZERİ DAHA YAPILMADI.)